අංගුත්තර නිකාය පිලිබඳ හැදින්වීමක් .......   

             අප බුදුරජාණන් වහන්සේ ලෝක සත්ත්වයාට මහත් අනුකම්පාවෙන් පුරා වසර 45 ක කාල පරාසයක් තුල අනේකවිධ දුක් කම්කටොලු විඳිමින් දෙවියන් මිනිසුන් සහිත සත්ත්ව ප්‍රජාව තුල වැඩවසමින් සත්ත්වයින්ගේ සසර ගමන යහපත් කල අතර ම බොහෝ සත්ත්වයෝ නිවන් සුවයෙන් සනසාලූහ. එසේ දේශනා කරනලද ධර්මය පිළිබඳව අපි මීට පෙර යම් පමණකට දැනීමක් ලබා ගත්තෙමු. ඔබට මතක ඇති මීට පෙර අපි කියා දුන්නා ත්‍රිපිටකය අධ්‍යනය කරන ආකාරය . එහිදී අප විසින් ත්‍රිපිටකය කියවන්නෙකු ප්‍රථමයෙන්ම අංගුත්තර නිකාය කියවීම සුදුසු බවත් කියන ලදී. අද අපි අංගුත්තර නිකාය පිළිබඳව මුලින්ම කියාදෙන්න බලාපොරොත්තු වෙනවා.

             '' එකකාදීහි අංගෙහි උපරුපරි උත්තරෝ අධිකෝ'ති =අංගුත්තරෝ '' යනු අංගුත්තර නිකායට දී ඇති අර්ථ කථනය යි. ඒකක - දුක - තික .... ආදී වශයෙන් අංගයන් මතු මත්තෙහිත් උත්තරව අධිකව පවත්නා බැවින් අංගුත්තර නිකාය යන නමින් හඳුන්වනු  ලැබේ. ප්‍රධාන වශයෙන් මෙහි නිපාතයන් 11 ක් දක්නට ලැබේ.

• ඒකක නිපාතය - එක සූත්‍ර ධර්මයක් තුල ධර්ම කාරණා 1 ක් පමණක් විස්තර කර ඇත.
• දුක නිපාතය - එක සූත්‍ර ධර්මයක් තුල ධර්ම කාරණා 2 ක් පමණක් විස්තර කර ඇත.
• තික නිපාතය - එක සූත්‍ර ධර්මයක් තුල ධර්ම කාරණා 3 ක් පමණක් විස්තර කර ඇත.
• චතුක්ක නිපාතය - එක සූත්‍ර ධර්මයක් තුල ධර්ම කාරණා 4 ක් පමණක් විස්තර කර ඇත.
• පංචක නිපාතය - එක සූත්‍ර ධර්මයක් තුල ධර්ම කාරණා 5 ක් පමණක් විස්තර කර ඇත.
• ඡක්ක නිපාතය - එක සූත්‍ර ධර්මයක් තුල ධර්ම කාරණා 6 ක් පමණක් විස්තර කර ඇත.
• සත්තම නිපාතය - එක සූත්‍ර ධර්මයක් තුල ධර්ම කාරණා 7 ක් පමණක් විස්තර කර ඇත.
• අට්ඨක නිපාතය - එක සූත්‍ර ධර්මයක් තුල ධර්ම කාරණා 8 ක් පමණක් විස්තර කර ඇත.
• නවක නිපාතය - එක සූත්‍ර ධර්මයක් තුල ධර්ම කාරණා 9 ක් පමණක් විස්තර කර ඇත.
• දසක නිපාතය - එක සූත්‍ර ධර්මයක් තුල ධර්ම කාරණා 10 ක් පමණක් විස්තර කර ඇත.  
• ඒකා දසක නිපාතය - එක සූත්‍ර ධර්මයක් තුල ධර්ම කාරණා 11 ක් පමණක් විස්තර කර ඇත.  

               අංගුත්තර නිකායෙහි සූත්‍ර ධර්මයන් 9557 ක් දක්නට ලැබේ. බණවර වශයෙන් ගතහොත් බණවර 21 කි. බණවරක් යනු අකුරු 8000 කි. අක්ෂරයන් 960000 කි. මෙම අංගුත්තර නිකාය වෝහාර දේශනා යටතට ගැනෙති. ප්‍රධාන වශයෙන් අංගුත්තර නිකායෙහි ,

• ශීලයන් පිලිබඳ කතා
• ධූතාංග පිලිබඳ කතා
• කසිණ භාවනා ආදී සමථ භාවනා ක්‍රම පිලිබඳ කතා
• ධ්‍යාන සමාපත්ති පිලිබඳ කතා
• ආර්ය්‍ය සත්‍ය පිලිබඳ කතා
• හේතු ඵල සම්භන්ධතාවය පිලිබඳ කතා
• සමථ - විදර්ශනාවන් පිලිබඳ කතා
• ශ්‍රාවක චරිතාපධානයන් 
• පුද්ගල ධර්මතා
• රාජ්‍යය පාලන ක්‍රම 
• ප්‍රාදේශික විස්තර

                             ආදී විවිධ විස්තරයන් අඩංගු වෙයි. තවද විවිධ මිසදිටු අදහස් බිඳීම පිණිස මෙහි අඩංගු බොහෝ සූත්‍ර දේශනා හේතු පාදක වී ඇත. යථාභූතඥානදර්ශනය ඇති කිරීමට සමත් ය. අංගුත්තර නිකායට ලියා ඇති විස්තරාර්ථ සහිත අටුවා ධර්ම ග්‍රන්ථය වන්නේ ' මනොරතපූරණිය 'යි. සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණයෙන් පසුව කරනලද ප්‍රථම ධර්ම සංඝායනාවේදී මෙම අංගුත්තර නිකාය වන පොත් කරමින් ( කට පාඩමින් ) රැගෙන ඒම අනුරුද්ධ මහා රහතන් වහන්සේ ප්‍රධාන ශිෂ්‍ය ප්‍රජාවට භාර කරන ලදී. 
                 මෙතැන් සිට අප ඔබට ත්‍රිපිටකයෙහි එන සූත්‍ර කියා දෙන්නට බලාපොරොත්තු වෙමු. එහිදී මූලික වශයෙන් අධ්‍යනය කිරීමට හා වටහා ගැනීමට පහසු සූත්‍ර මුලින් ම ගෙනහැර දක්වන්නෙමු. එසේ සූත්‍ර ගෙනහැර දැක්වීමේදී ඔබගේ පහසුව පිණිස ඉංග්‍රීසි හෝඩියේ අකුරු පිළිවෙලට සූත්‍ර පෙළ ගස්වනු ලැබේ.මේ පිළිබඳව ඔබගේ අවධානය යොමු කරන මෙන් අප ඉල්ලා සිටිමු.

ඇරැව්වල සුධම්ම හාමුදුරුවෝ.
sudhamma_2009@yahoo.com